De 23-jarige Festus wandelde door de straten van zijn woonplaats, toen hij een vroegere bekende zag lopen. Hij zag hem scharrelen tussen het afval met een glazige blik in zijn ogen, zichtbaar onder de invloed van drugs. Hij kon het beeld niet van zich afschudden. Dus klopte hij aan bij de lokale kerk, met de vraag of ze hulp konden bieden. Dat lukte en de jongen kreeg een behandeling.
Na deze gebeurtenis bleef er één gedachte aan Festus knagen: wat als dit zoiets nog een keer zou gebeuren? Was er een manier om dit te voorkomen?
Volslagen mislukkeling
Festus zag om zich heen veel meer kwetsbare jongeren door toename van verslavingen en psychische problemen. Bovendien stond een ervaring uit zijn eigen leven hem nog helder voor de geest: zijn cijfers waren niet goed genoeg om naar de universiteit te gaan. In de periode dat hij daarmee worstelde en zich een volslagen mislukkeling voelde, had hij wel wat mentale ondersteuning kunnen gebruiken.
Zelf een plek creëren
Waarom kan er geen oplossing komen vanuit de gemeenschap zelf, vroeg Festus zich af. Hij besloot via de kerk een groep op te zetten voor jongeren met mentale problemen, geleid door leeftijdsgenoten die hier eerder ervaring mee hadden. Zo ontstond het initiatief ‘Hope for the future’. “We realiseerden ons dat mentale gezondheidsproblemen velen van ons raken, maar er waren geen plekken voor jongen mensen om hier openlijk over te praten,” legt Festus uit. “Toen wist ik: dan moeten we zelf zulke plekken creëren.”
Er werden gesprekgroepen opgezet onder de naam ‘Tusemezane’, wat ‘Laten we praten’ betekent in het Swahili. In een veilige setting worden jongeren uitgenodigd om hun struggles te delen, of het nu gaat om depressie, verslaving aan verdovende middelen of trauma’s.
‘Er waren geen plekken voor jongeren om open over mentale gezondheidsproblemen te praten.’
‘Ze luisterden, gaven advies en hielpen me te genezen’
Een van de eerste deelnemers aan de gespreksgroepen is de 19-jarige Beryline. Ze worstelde met diepe gevoelens van rouw na het plotselinge overlijden van haar moeder, terwijl ze zelf net moeder was geworden. “Ik gaf mezelf de schuld van haar dood, ik was ervan overtuigd dat mijn zwangerschap haar te veel stress had gegeven. Het was vanbinnen zo donker, maar het team van ‘Hope for the future’ zag naar me om. Ze luisterden, gaven advies en hielpen me te genezen.” Beryline maakt nu zelf deel uit van het team dat scholen bezoekt en jongeren uitnodigt om de problemen waar ze mee te kampen hebben bespreekbaar te maken.
Bemoedigd na een gesprek
Een cruciaal element in het werk van ‘Hope for the future’ en het succes ervan is het gebruik van apps en social media. Er zijn WhatsApp-groepen opgezet waarin jongeren contact met elkaar kunnen leggen en een luisterend oor vinden én kunnen bieden. Festus vertelt: “Eén keer zag ik als status bij een van onze leden in WhatsApp: ‘Ik ben er klaar mee…’ Ik maakte contact met hem, het bleek dat hij er erg slecht aan toe was. Ik heb geluisterd naar zijn verhaal en aan het einde van het gesprek zei hij dat hij zich bemoedigd voelde.”
‘We zien hoe krachtig het is als jonge mensen elkaar ondersteunen.’
Op de achtergrond
Soms is een zaak zo ernstig dat iemand wordt doorverwezen naar professionele hulpverleners, maar ook dan blijven de jongeren elkaar op de achtergrond ondersteunen. “Dat geeft vertrouwen,” zegt Festus. “We zien hoe krachtig het is als jonge mensen elkaar ondersteunen. Ons doel is een omgeving te creëren waarin iedereen zich gezien en gewaardeerd voelt. We geloven dat alleen al naar elkaar luisteren daarin groot verschil maakt.”
‘Ze wekken zoveel vertrouwen’
Het idee van Festus groeide uit tot een organisatie, waar inmiddels meer dan tien kernleden deel van uitmaken die onvermoeibaar samenwerken om lotgenoten te begeleiden en te ondersteunen. Inmiddels hebben ook andere kerken in de regio deze manier van werken overgenomen. Rose is de steun en toeverlaat van de jongeren van het kernteam. “Mijn rol is om hen te ondersteunen in het uitvoeren van hun activiteiten, maar de energie en de ideeën komen echt bij hen vandaan,” legt ze uit. “Ze wekken zoveel vertrouwen, ik ben enorm trots op wat ze doen. Hun werk is oprecht levensveranderend.”
Interview: fotojournalist Kevin Nyakwada uit Kenia