“Nadat in de vroege ochtend van 14 augustus een zware aardbeving (kracht 7,2) en nog geen 48 uur later hevige regen van tropische storm Grace het zuidwesten van Haïti trof, kreeg ik een stroom aan berichten en foto’s van vrienden en collega’s in Haïti. De inhoud ervan bracht me in gedachten terug bij mijn bezoek aan deze regio in 2016.”
Orkaan Matthew
In dat jaar trok, wat als een tropische storm voor de kust van Afrika begon, orkaan Matthew over Haïti. Op 4 oktober 2016 kwam de orkaan aan land in Les Anglais in het zuidwesten van Haïti. Met windstoten van 233 kilometer per uur was het de krachtigste orkaan die in een halve eeuw in Haïti aan land kwam. De orkaan verwoestte rijke landbouwgrond en zette hele steden en dorpen onder water. De schade was enorm. De orkaan liet diepe wonden achter en nam huizen, kerken, wegen, bruggen en hoogspanningsleidingen mee in een spoor van verwoesting.
Ryan: “Ik landde 36 uur later in Port-au-Prince, sprong in een Land Cruiser met een paar van onze Compassion Haïti-medewerkers en vertrok naar Les Cayes, de grootste stad in het zuiden van Haïti. Terwijl we het laatste deel van de reis nog een paar uur over de overstroomde wegen van landelijk Haïti langs diverse militaire controleposten hobbelden, zag ik overal om me heen de bijna apocalyptische verwoesting van orkaan. De tweedeling in het landschap overweldigde me. We passeerden huis na huis, veld na veld, kerk na kerk en allemaal waren ze verwoest. Gezinnen zaten op het puin om hun bezittingen bij elkaar te rapen en te drogen wat niet was weggespoeld. Kleren hingen in bomen te drogen en matrassen die te drogen stonden tegen stutpalen, boden schaduw aan de kinderen.”
Machteloosheid
Op de derde dag van zijn verblijf in 2016 maakte Ryan een begrafenis van een 9-jarig meisje mee in een kerk zonder dak. Het maakte hem boos en gaf hem een gevoel van machteloosheid. Het enig wat hij in die week in zuidwest Haïti kon doen was van door het gebied reizen en de verhalen in beeld brengen van de getroffen kinderen, gezinnen, voorgangers en plaatselijke kerken.
Ryan Johnson“Haïtianen hebben een enorme weerbaarheid – ze bewijzen iedere keer weer dat ze in crises en rampen ervoor kiezen om door te gaan, hoop te houden en hun omgeving te helpen.”
Ryan: “Ik was getuige van de verwoesting en het verdriet, maar ik zag ook herstel. Duizenden en duizenden voedselpakketten, dekzeilen en andere benodigdheden voor noodopvang werden uitgedeeld. Kerken werkten hand in hand aan de wederopbouw. Families en buren deelden voorraden, gereedschap en gebed en bemoedigden zo elkaar. Dankbaarheid en vermoeidheid klonken door in het veel gebruikte antwoord op de vraag hoe het ervoor stond: ‘Nou la’ – we zijn hier, we leven nog. Ondanks alles vierden de Haïtianen hun bestaan. Het was prachtig om de mensen schouder aan schouder te zien vechten. Ik werd geïnspireerd door hun kracht om door te gaan en weer op te bouwen, met of zonder hulp.”
Opnieuw verwoesting
Na orkaan Matthew repareerde de lokale bevolking met hulp van Compassion 99 projecten, 22 scholen en 1.181 huizen. 1.240 Huizen werden herbouwd en een half miljoen waterzuiveringstabletten uitgedeeld.
Ryan: “Op zaterdag 14 augustus 2021 druppelden al snel de eerste schokkerige mobiele telefoonbeelden en foto’s binnen met de chaos van een zware aardbeving. Het epicentrum lag 120 km van Port-au-Prince langs de zuidkust. Ik schrok toen de eerste officiële berichten binnen kwamen. Les Cayes, Jérémie, Cavaillon, Les Anglais – de plekken waar ik in 2016 de verwoesting van de orkaan had gezien – meldden doden, vermisten en enorme schade. Tot overmaat van ramp stortte tropische storm Grace 48 uur later ook nog 20 tot 25 centimeter regen op het zuidwesten van Haïti.”
Edouard Lassegue – Compassion directeur regio Midden en Zuid-Amerika“Eén van de weinige lichtpuntjes: al in de eerste berichten van ons lokale Compassion-team hoorden we dat veel van de gebouwen die na orkaan Matthew zijn herbouwd, de aardbeving met weinig tot geen schade hebben doorstaan, dankzij het gebruik van nieuwe technieken, betere bouwmaterialen en kundige bouwvakkers.”
Normaal gesproken zou Ryan meteen na zo’n grote ramp met zijn camera en toebehoren naar Haïti zijn vertrokken. Deze keer is het anders. Wegen en controleposten in het hele land worden gecontroleerd door bendes. Ontvoeringen zijn aan de orde van de dag. Bovendien neemt de laatste maanden het aantal coronabesmettingen toe en wordt de politieke instabiliteit alleen maar groter. Zelfs met de recente wapenstilstand tussen bendes en de overheid blijft het een uitdagende omgeving.
Veerkracht
Ryan: “Ons Compassion-team in Haïti laveert hier zo goed als het kan tussendoor en kan uw gebed en steun hard gebruiken. Zij doen er alles aan zo snel mogelijk de schade te inventariseren en noodhulp te verlenen. Ik zou jullie graag een beeld geven van de voorgangers, gezinnen en kinderen die ik in 2016 heb ontmoet en die nu opnieuw hun kerken, huizen en gemeenschappen moeten opbouwen. Dan zou je kunnen zien hoe een enorm veerkrachtig volk de Haïtianen zijn en het land niet alleen plek van armoede is.”
Het is verleidelijk om Haïti voor te stellen als een arm en rampgevoelig land waar corruptie en slecht leiderschap het land steeds dieper in de chaos storten. Dat is slechts de ene kant van de medaille. Haïti is ook het land waar de bevolking steeds weer de schouders eronder zet en werkt aan wederopbouw. Ze hebben het eerder gedaan: in 2010, 2016 en nu ook weer. Haïtianen hebben een koppige vastberadenheid. Ze hebben keer op keer bewezen dat ze ervoor kiezen om in beweging te blijven, te vechten, hoop te houden en hun naasten te helpen. Eerlijk gezegd zullen de meeste Haïtianen je vertellen dat dat ze niet anders kunnen.
Nou la. We zijn hier. We overleven, hoe dan ook.”
Na een jaar zijn meer dan de helft van de huizen als noodwoningen herbouwd, maar er is nog steeds veel geld nodig voor de rest van de huizen, de herbouw van de zwaar beschadigde projecten en inkomengenererende activiteiten voor gezinnen.